Roman Szymański:
Urodzony w 1840 w Kostrzyniu Roman Szymański miał zostać duchownym, lecz już po roku opuścił seminarium, aby dołączyć do powstania styczniowego. Uniknąwszy niewoli, udał się na studia – najpierw do Wrocławia, gdzie ukończył historię i ekonomię, następnie do Berlina i Lipska, gdzie uzyskał tytuł doktora filozofii.
Po studiach wrócił do Poznania, gdzie podjął się kariery dziennikarskiej. Od 1871 roku pełnił funkcję redaktora naczelnego dziennika “Orędownik”. Pismo stale stawało w obronie polskości w zaborze pruskim i prędko wyrosło na jeden z najważniejszych tytułów w Wielkopolsce. W konsekwencji zorganizował się wokół “Orędownika” ruch ludowy, napędzany w głównej mierze przez mieszczaństwo, będący samoobroną wobec antypolskich działań Niemców.
Ruch ludowy miał charakter lojalistyczno-obronny – skupiał się na pracy organicznej, a walka o polskość odbywała się zawsze w sposób zgodny z prawem. Trzymanie się legalnych metod działania nie uchroniło Szymańskiego przed kilkukrotnym pobytem w niemieckim więzieniu. To unikanie konfrontacji z Niemcami sprawiło też, że miejsce ruchu ludowego wkrótce zajęło inne, bardziej bojowo nastawione środowisko.
Endecja pojawiła się w Wielkopolsce w 1899 roku, wraz z emisariuszem Ligi Narodowej – Wincentym Lutosławskim – i włączeniem w jej szeregi pierwszych Wielkopolan. Endecy zaczęli infiltrować organizacje związane z ruchem ludowym i szerzyć tam ideę narodową. Prędko, bo już w 1902 roku doprowadziło to do porozumienia Szymańskiego z Bernardem Chrzanowskim – w wyniku którego oddał on de facto endekom kontrolę nad ruchem ludowym. W rezultacie w ciągu kilku lat całkowicie go wchłonęli. Ponadto w 1906 roku endecy przejęli dysponującego dużą grupą odbiorców “Orędownika”.
Sam Szymański również dołączył do obozu narodowego, z powodów zdrowotnych musiał jednak wycofać się z aktywności społeczno-politycznej. Zmarł w grudniu 1908 roku, jego grób można odnaleźć na Cmentarzu Zasłużonych Wielkopolan na Wzgórzu św. Wojciecha.